دانشجویان نابینا و کم بینای

[سعیده]

فروغ چشمانم امید است، آینده را روشن می‌خواهم...

همچون سایر مناسبت‌ها در تقویم روزی هم مختص نابینایان است؛ 23 مهر روز جهانی نابینایان؛ روزی که شاید گوشه چشمی هم به این افراد وجود داشته باشد و اما آیا این روز رهاوردی هم برای نابینایان دارد؟ و اما چرا فقط باید یک روز از سال مشکلات این دسته از افراد تداعی و تا سال بعد به فراموشی سپرده شود؟!
به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگات در ایران" به نقل ازایسنا، اگر پای درد دل این افراد بنشینیم، همه‌شان به اتفاق خواهند گفت که برخورد ترحم‌آمیز و یا تنفرآمیز جامعه را نمی‌خواهند؛ آن‌ها عدالت و برابری می‌خواهند. جواد فکری، ناهید صباغیان و سعید مصلحی سه دانشجوی نابینا و کم‌بینا اما توانمند دانشگاه فردوسی هستند که در قالب کانونی به نام "تاک" که حاکی از تفکر، اتحاد و کوشش است، به همراه سایر اعضای این کانون فعالیت‌های درخور و شایسته‌ای را انجام می‌دهند.
جواد فکری 19 سال دارد و ورودی سال 92 رشته روانشناسی عمومی با رتبه 498 منطقه سه در کنکور و هم‌اکنون دبیر کانون تاک دانشگاه فردوسی است. ناهید صباغیان هم 26 ساله و دانشجوی ورودی سال 92 کارشناسی ارشد مترجمی عربی این دانشگاه است. سعید مصلحی 25 سال دارد و دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی و امیدوار است به زودی از رساله‌اش دفاع کند.
و اما ما به سراغ این دانشجویان توانمند که عزمشان هم برای رسیدن به اهدافشان جزم است، رفتیم و منتظر نماندیم تا 23 مهر دیگری بیاید و مشکلاتشان بازگو کنند و دوباره به فراموشی سپرده شود؛ به سراغ آن‌ها رفتیم تا درد دل‌هایشان را بشنویم؛ توانمندی‌هایشان را بیش از پیش باور کنیم و امیدوار هستیم در آینده نزدیک آینده‌ای روشن را در چشمان امیدوارشان ببینیم. سوال و جواب‌های بسیاری در این گفت‌وگو رد و بدل شد و اما پاسخ قریب به اتفاق آن‌ها حکایت از بی‌توجهی و نادیده گرفتن حقوق معلولان و به خصوص نابینایان داشت.
فکری در خصوص تاسیس کانون تاک گفت: این کانون در سال 82 به مدت یک الی دو سال پس از تاسیس مجتمع کانون‌های فرهنگی دانشگاه فردوسی توسط دکتر حیدریان که خود نیز نابینا بوده و هم‌اکنون استاد رشته عربی در همین دانشگاه است، تاسیس شد.وی با بیان اینکه «در این کانون دانشجویان نابینا، کم‌بینا و حتی بینا عضو هستند» ‌اظهار کرد: تاک حکایت از تفکر، اتحاد و کوشش دارد و نماد درخت تاک (انگور) است که به سمت چوب رشد کرده و به بالندگی می‌رسد.

دانشجویان نابینا و کم بینا

دبیر کانون تاک دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه دانشجویان نابینا و کم‌بینا اعضای اصلی و دانشجویان بینا نیز اعضای همراه این کانون‌ را تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: بخشی از برنامه کانون تاک فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی است که شامل برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌ها و طرح‌های مختلف فرهنگی در راستای آشنا کردن افراد بینا با توانایی‌های افراد نابینا و کم‌بینا، جهت‌یابی آموزش کامپیوتر و همچنین آموزش خط بریل به دانشجویان بینایی که علاقه‌مند به یادگیری این خط هستند است.

این دانشجوی توانمند افزود: از فعالیت‌های دیگر این کانون نیز می‌توان به تامین کتاب‌های درسی نابینایان که به خط بریل موجود است و یا تبدیل آن‌ها به فایل صوتی به کمک مراکز مربوطه و همراهی دانشجویان بینای این کانون به عنوان منشی امتحانات برای دانشجویان نابینا اشاره کرد؛ همچنین دانشجویان جدیدالورود نیز می‌توانند از طریق آموزش دانشکده‌شان با این کانون آشنا شوند.

فکری عنوان کرد: فعالیت منشی امتحان به این صورت است که وی سوالات را برای دانشجوی نابینا و یا کم بینا می‌خواند، وی پاسخ را داده و سپس منشی پاسخ را در برگه امتحانی می‌نویسد.

در ادامه این گفت‌وگو صباغیان نیز اظهار کرد: اعضای اصلی کانون تاک 24 نفر هستند و اعضای همراه نیز تعدادشان متغیر است؛ اگرچه بر روی کاغذ 283 نفر از اعضای همراه هستند اما اعضای همراه فعال حدود 20 نفر هستند که بستگی به سلیقه آن‌ها دارد که در چه اموری به تاک کمک کنند.

فکری در پاسخ به این سوال که «آیا منابع بریل و یا فایل‌های صوتی که در اختیار دارید به‌روز است یا خیر» گفت: نسبی است؛ به عنوان مثال برای درسی که این ترم ارائه می‌شود کتاب ویرایش 2003 را مطالعه می‌کنم در حالی که ویرایش 2007 را سایر همکلاسی‌هایم در اختیار دارند، اما من به دلیل نبود فایل صوتی مجبور به مطالعه کتاب‌های با ویرایش قدیمی‌تر هستم.

وی اظهار کرد: طی جلسه‌ای که با مسئولین دانشگاه داشتیم قرار بر این شد که دانشگاه موظف باشد سالی 50 عنوان کتاب به صورت صوتی برای دانشجویان نابینا و کم‌بینا تهیه کند؛ اگرچه دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تهران و اصفهان نیز استودیوی مختص دانشجویان نابینا دارند.

صباغیان هم در این مورد افزود: برخی از دوستان نیز با اینکه از اعضای همراه کانون نیستند اما به صورت داوطلبانه جزوه‌ها را تایپ کرده و تبدیل به فایل صوتی می‌کنند.

دانشجویان نابینا و کم بینا

این دانشجوی توانا در پاسخ به این سوال که «چه شد تصمیم به ادامه تحصیل گرفتید» گفت: از کودکی علاقه به تدریس و شغل معلمی داشتم و تمام سعی و تلاش خود را جهت ممتاز بودن در بین دانش آموزان به کار می‌بستم؛ حتی با اینکه پیش دانشگاهی را با دانش‌آموزان بینا گذراندم در آن سال در بین تمام دانش‌آموزان اول شدم.

اما این کم‌بینایان و نابینایان توانمند گلایه‌هایی هم داشتند، صباغیان در این خصوص عنوان کرد: سال 88 که در کنکور کارشناسی شرکت کردم برای 30 نفر نابینا در جلسه آزمون فقط پنج منشی در نظر گرفته شده بود که این موضوع بر روال کنکور و پاسخ‌دهی به سوالات تاثیر منفی گذاشت که البته پس از گذشت دقایقی از کنکور افرادی را به عنوان منشی به کار گرفتند که آن‌ها هم چون تخصصی در این زمینه نداشتند، نتوانستند به خوبی از عهده این کار برآیند که این امر ما را در پاسخگویی به سوالات دچار مشکل کرد.

وی افزود: شرکت‌کنندگان نابینا در کنکور نسبت به سایرین حدود یک الی دو ساعت وقت بیشتری دارند، اما در روز برگزاری کنکور با اینکه هنوز حدود یک ساعت وقت داشتم، مسئول برگزار کننده به شخص خود من عنوان کرد «وقتت تمام شده و پاسخ‌نامه‌ات را باید تحویل بدهی»؛ با اینکه گفتم هنوز وقت دارم باز هم قانع نشد و متاسفانه پاسخ‌نامه‌ام را گرفت.

فکری نیز در تائید صحبت صباغیان بیان کرد: متاسفانه منشی‌ها نیز تعهد خاصی ندارند که تا انتهای وقت کنکور همراه دانشجو باشند؛ همچنین از دوستان شنیده‌ایم که برای آزمون کارشناسی ارشد به فرد نابینا می‌گویند یا سوال به صورت بریل و یا منشی در اختیار داری و باید یک کدام را انتخاب کنی!

وی با اشاره به اینکه سازمان سنجش برای تمام رشته‌های کنکور کارشناسی ارشد سوال‌ها را به صورت بریل تهیه نمی‌کند، گفت: استدلال سازمان سنجش این است که به دلیل تعدد رشته‌ها نمی‌شود برای همه‌شان دفترچه به صورت خط بریل زد و برای یکسری از رشته‌ها دفترچه‌ها را به صورت بریل می‌زنند و برای سایرین خیر.

صباغیان همچنین افزود: برای افرادی مثل من که رشته‌ام عربی است و تلفظ‌ها در کنکور و خصوصا کارشناسی ارشد در پاسخ‌دهی به سوالات‌ اهمیت فراوان دارد، باید منشی‌هایی در نظر گرفته شود که حداقل بتوانند لغات را صحیح تلفظ کنند که متاسفانه برای چند نفر از دوستانم این مشکلات پیش آمده است.

مصحلی نیز که از اواسط این گفت‌وگو به جمع ما پیوست و دل پری داشت از همان ابتدا گفت: ما افراد کم بینا و نابینا امنیت شغلی نداریم و قانون ظرفیت سه درصد استخدامی هر کدام از سازمان‌ها که باید مربوط به معلولین باشد، رعایت نمی‌شود؛ همچنین براساس یکی از بندهای قانون جامع حمایت از معلولین که تحصیلات برای معلولین در کلیه سطوح باید رایگان باشد، متاسفانه این امر نیز لحاظ نمی‌شود؛ در واقع من که دانشجوی شبانه هستم تمام شهریه را به حساب دانشگاه واریز می‌کنم اما فقط گاهی و نه همیشه بهزیستی مبلغی از شهریه‌ را بازمی‌گرداند.

فکری نیز در این رابطه گفت: وقتی افرادی نظیر ما محدودیت دارند قانون باید از ما حمایت کند اما گاهی قانون به ضرر ماست؛ نابینایان نمی‌توانند به دانشگاه فرهنگیان راه یابند چرا که یکی از شرایط ورودی این دانشگاه سلامت کامل جسمانی است و یا چرا نمی‌شود یک معلول مثل من نماینده مجلس شود؟ آیا من معلول به دلیل اینکه سلامت کامل جسمانی ندارم نباید در رده‌هایی مانند نمایندگی مجلس حضور یابم؟ آیا واقعا توانمندی‌ معلول را باور ندارند؟ پس چرا زمانی که حرفش می‌شود می‌گویند معلولان توانمند هستند؟!

مصلحی نیز ادامه داد: حتی برای کسانی امثال من که تا این مقطع تحصیل کرده‌ایم خیلی سخت شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود پیدا می‌کنیم.

وی همچنین افزود: عملکرد مسئولین باید به گونه‌ای باشد تا زندگی افراد نابینا دچار مرگ تدریجی نشود؛ ما فقط برابری می‌خواهیم؛ می‌خواهیم امکانات هم برای ما مثل سایر افراد باشد و حتی نه بیشتر.

این دانشجوی توانمند ادامه داد: اگر افراد نابینا و یا کم بینایی می‌بینیم که به مدارج عالی تحصیلی رسیده و موقعیت اجتماعی مناسبی هم دارند، باید بدانیم که این افراد راحت به این موقعیت نرسیده و چند برابر افراد عادی متحمل سختی شده و با انواع ناملایمات روبه‌رو شده‌اند.

مصلحی تاکید کرد: برای شخص من که هم‌اکنون دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی هستم، کار مناسبی پیدا نمی‌شود و پیدا کردن و یا گرفتن شغل برایم دغدغه بزرگی شده است که این مشکل همه همنوعان من نیز هست.

فکری نیز در تائید گفته‌های مصلحی افزود: نهادی مانند بهزیستی به دلیل تعدد وظایفی که دارد نمی‌تواند به امور و مشکلات معلولین رسیدگی کند و عملا نمی‌تواند کاری از پیش ببرد که این امر توجه جدی مسئولین را می‌طلبد.

مصلحی ادامه داد: اکثر نهادها و سازمان‌ها حتی افراد تحصیل کرده نابینا را برای اپراتوری هم استخدام نمی‌کنند و این در حالی است که در همان سازمان‌ها فردی که تا مقطع سیکل بیشتر درس نخوانده است، به شغل اپراتوری مشغول است؛ سوال من این است که آیا به صرف کم‌بینایی و یا نابینایی سایر توانایی‌های من باید نادیده گرفته شود؟!

و اما … فکری، صباغیان و مصلحی از ابتدا تا انتهای گفت‌وگو بر این نکته تاکید داشتند که امیدواریم اگر سازمان و یا نهادی خدمتی در راستای کمک به معلولان انجام می‌دهد، هدفش فقط مطرح شدن لوگوی آن سازمان نباشد.

هدفش کمک به خلق باشد؛ ای کاش…