مباحث وموضوعات مذهبی واجتماعی و...

[مصطفی]

(بسم الله الرحمن الرحیم)

آیا می‌توان امام زمان را در خواب دید؟

درپاسخ باید گفت که نه‌تنها چنین چیزی ممکن است، بلکه واقعیت هم دارد؛ چرا که شیطان، هرگز به صورت پیامبر و معصومان درنمی‌آید و دلیل آن، وجود روایات‌هایی است که یاران پیامبر و معصومان، آنان را پس از شهادتشان در خواب دیده و چون به امام دیگر، بازگو نموده‌اند، مورد تأیید قرار گرفته است.
امام صادق علیه‌السلام در تأیید این گونه خواب‌ها می‌فرمایند: «پدرم از جدّم و جدّم از پدرش و او نیز از رسول خدا نقل فرموده‌اند: من رآنی فی منامه، فقد رآنی، فإنّ الشیطان لا یتمثّل فی صورتی و لا فی صورة أحدٍ من أوصیائی و لا فی صورة أحدٍ من شیعتهم؛ هرکس مرا درخواب ببیند، به یقین مرا دیده است؛ زیرا شیطان نه بصورت من و نه به صورت یکی از اوصیای من و نه به صورت یکی از پیروان آنان، ظاهر نخواهد شد».[1]
علّامه مجلسی در شرح و تفسیر این حدیث می‌فرماید: «و این خبر، دلالت دارد که هرگز شیطان به صورت پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام، ظاهر نمی‌گردد». سپس اضافه می‌کند که «شاید مراد از شیعیان، همان شیعیان و پیروان خالص آن حضرات؛ مانند سلمان و ابوذر و... باشد».[2]
شیخ صدوق می‌نویسد: «در اخبار صحیحه از ائمه اطهار، این گونه آمده است که هر فردی، پیامبر یا یکی از امامان معصوم را در خواب ببیند که وارد شهر یا روستایی می‌شود، امنیّت آن شهر یا روستا فراهم خواهد شد و مردمان آن بلاد، به آرزوهایشان خواهند رسید».[3]
آیا خواب غیر معصوم حجّت است؟؛ در آنچه پیش‌تر گذشت، روشن شد که امکان دیدن رسول خدا و ائمه معصومین در خواب، وجود دارد. حال ممکن است سؤال شود که اگر کسی پیامبر یا امام معصوم را در خواب دید و سخن یا حکم یا دستوری از جانب حضرت ابلاغ نمود، آیا آن سخن، لازم‌الاجراست؟
باید گفت که این امور نسبت به خود پیامبر و امام، لازم‌الاجراست، اما نسبت به غیر معصوم، حجّت نبوده و لازم‌الاجرا نیست؛ به عنوان مثال، وقتی حضرت ابراهیم علیه‌السلام، در خواب می‌بیند که فرزندش را ذبح می‌کند، آن خواب را حجت دانسته و لازم‌الاجرا می‌داند، و یا اینکه امام حسین علیه‌السلام به عبدالله‌بن‌جعفر که تلاش زیادی برای بازگشت امام حسین علیه‌السلام می‌کرد، فرمودند: «إنّی رأیت رسول‌الله فی منامی و أمریی بأمر لابدّ أن أنتهی إلیه؛ همانا رسول خدا را در خواب دیدم، مرا دستوری داد که در حال انجام آن مأموریت هستم». عبدالله پرسید: آن خواب چیست؟ حضرت فرمودند: «تاکنون آن را برای کسی نگفته‌ام و از این پس هم برای کسی نخواهم گفت تا خدای خود را ملاقات کنم».[4]
بنابراین، خواب معصوم برای خود معصوم حجّت بوده و لازم‌الاجراست، امّا نسبت به مردم عادی، حجّت نبوده و اگر پیامی در آن باشد، لازم‌الاجرا نخواهد بود.

پی‌نوشت‌ها
1. بحار‌الأنوار، علامه مجلسی، ج 58، ص176.
2. همان، ص234.
3. کمال‌الدین، شیخ صدوق، ج 1، ص210.
4. تاریخ طبری، محمدبن‌جریر طبری، ج3، ص297.

» پورتال جامع مهدویت