مباحث وموضوعات مذهبی واجتماعی و...

[مصطفی]

آیا صدقه‌دادن برای امام زمان از وظایف منتظران است؟

هر انسانی در قبال امام زمان خود وظایفی دارد[۱] كه یكی از آنها دادن صدقه‌ است. انسان به دو صورت می‌تواند برای امام زمان صدقه دهد:
1. به نیابت از ایشان؛
2.برای سلامت ایشان.
هر دو نوع صحیح است و ثواب و بركات فراوان دارد.
خداوندِ متعال اجر رسالت پیامبر اسلام را مودتِ اهل بیت بیان می‌فرماید:

قُلْ لَا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى.[۲]
ای پیامبر بگو من هیچ پاداشی برای رسالتم از شما درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم (اهل‌بیتم).

یكی از جلوه‌های این مودت، دادن صدقه‌ است؛ ازاین‌رو، علمای دین نیز به این عمل سفارش می‌كنند؛ چنان‌كه سیدبن‌طاووس به فرزندش می‌گوید: «صدقه دادن برای امام زمان را پیش از صدقه‌دادنِ برای خود و عزیزانت قرار بده... كه سبب می‌شود [حضرت] به تو توجه و احسان فرماید».[۳]

آن‌گاه که علی‌بن‌ابی‌حمزه از امام موسی‌بن‌جعفر علیهما‌السلام درباره حج، نمازگزاردن و صدقه‌دادن برای زندگان و مردگان پرسید، امام فرمودند: «برای آنها صدقه بده و نماز بگزار که به دلیل صله و پیوندت به آنها، پاداش دیگری برایت خواهد بود».[۴]
در روایت دیگری امام جعفر صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «چه چیز شما را از نیكی به والدینتان در حالی كه زنده‌اند و پس از فوتشان، باز می‌دارد؟ برای آنان نماز بگزارید، از طرف ایشان صدقه بدهید، حج به جای آورید و روزه بگیرید. پس آنچه انجام داده‌اید، برای آنان و مثل آن ثواب برای شما خواهد بود و خداوند عزوجل به دلیل نیكی و صله‌ شخص، خیر بسیاری برای او خواهد افزود».[۵]
از این‌ دو روایت مشخص می‌شود كه نیابت برای انسان‌های زنده، صحیح و دارای اجر و ثواب است. فقیه بزرگ شیعه، در کتاب جواهر در این‌باره می‌گوید: «از نصوص شرع فهمیده می‌شود كه هدیه كردنِ ثواب در تمام مستحبات، به زندگان و مردگان جایز است».[۶]
شیخ صدوق نیز به سند خود از پیامبر چنین نقل نموده است: «هیچ بنده‌ای ایمان نمی‌آورد، تا اینكه من نزد او از خودش، خاندانم از خاندانش، و عترت من از عترتش، و ذات من از ذاتش نزد خود او محبوب‌تر باشد».[۷]

پی‌نوشت‌ها
۱. آقای موسوی اصفهانی در جلد دوم کتاب مكیال‌المكارم، هشتاد وظیفه را در این‌باره بیان فرموده‌اند.
۲. شوری: ۲۳.
۳. كشف‌المحجة، سیدبن‌طاووس ص۵۱.
۴. وسایل‌الشیعة، شیخ حر عاملی، ج۵، ص۳۶۸، ح۹.
۵. اصول كافی، کلینی، ج۲، ص۱۵۹، باب الوالدین، ح۷.
۶. جواهرالکلام، كتاب الوكالة.
۷. امالی، شیخ صدوق، ص۲۰۱.