: آخرین نوآوری های تحقیقی درمانی بیماریهای شبکیه در جهان(بخش دوم)

[محسن سروش]

چکیده ای ازمقالات وسخنرانی های ژن درمانی:

به گزارش"انجمن حمایت ازبیماران چشمی شبکیه( آرپی،لبر و اشتارگات)در ایران"ویلیام بلتران ، DVM، PhD، ازدانشگاه پنسیلوانیا، موفق شد با یک روش ژن درمانی AAV ضمن حفظ ونگهداری ازسلول های استوانه ای در یک مدل سگ مبتلا به RP(آرپی) ناشی از جهش در ژن رودوپسین (RHO) آنرا درمان و با این روش درمانی هر دو نسخه های نرمال و معیوب RHO و جایگزین آنها با نسخه های نرمال، بکار خود ادامه دهند.

Gus Aguirre ، DVM، PhD، ازدانشگاه پنسیلوانیا، نوعی ژن درمانی را برای بازگرداندن بینایی با حفظ سلول های مخروطی واستوانه ای در یک مدل سگ ازبیماری لبر (LCA)  Amaurosis مادرزادی ناشی از جهش در NPHP5 انجام داده است، در این تحقیق درمان حداقل دو سال و نیم موثر بوده است.

Optogenetics "اپتوژنتیک"استفاده از ژن درمانی برای ابجادحساسیت نور در یک  شبکیه بیمار که دیگر قادر به دیدن نمی باشد فراهم کند. از آنجا که افرادی که کاملا نابینا هستند، وهمه ی سلولهای فتورسپتور خود را از دست داده اند، درمان های اپتوژنتیک اغلب سلول های گانگلیونی باقی مانده را هدف قرار می دهند.

Deniz Dalkara ، PhD، Institut de laVision، در مورد اینکه چگونه شرکت GenSight در حال طراحی وتوسعه درمان بینایی از طریق علم اپتوژنتیک  Optogenetic است، که براحتی و موثر در شرایط نور طبیعی طراحی شده است . رویکرد GenSight پیشرفته تر و بهینه تر از بسیاری دیگر از گزینه های اپتوژنتیک  optogenetic است که در حال حاضر وجود دارد.

دکتر ایزابل اودو ، از انستیتو چشم Institut de la vision ،در مورد وضعیت روش آزمایش های بالینی ژن درمانی فاز I,IIa با همکاری شرکت دارویی سانوفی برای بیمارانی که مبتلا به سندرم آشر نوع ۱B و اشتارگارت هستند، بحث خود را آغاز نمود. وی اشاره کرد 24 بیمار در مطالعه بیماری اشتارگارت Stargardt مورد بررسی قرار گرفته اند که در موسسه کای ایول (OHSU)، Institut de la Vision، موسسه چشم Bascom Palmer (دانشگاه میامی)، دانشگاه آیوا، و موسسه چشم Cullen (Baylor کالج پزشکی) تحت درمان قرار گرفته اند.و همچنین در مطالعه  Casey و Institut de la Vision هم مطالعات انسانی برروی نوع 1B سندرم آشرUsher تحت درمان قرار گرفته اند. و تاکنون هیچ اثری در مطالعات انسانی درمانی در این مطالعات که برای بررسی بی خطر بودن و مقدار موثر درمان انجام شده بود مشاهده نگردیده است.

Spark  افق روشنی را براي ارزيابي تغييرات بينايي بيماران LCA(لبر)RPE65 كه در مرحله فازسوم III كارآزمايي باليني  ژن درماني شرکت کرده اند، مورد استفاده قرار داده است .دکترکاترین بالا ، MD، مدیر علمی در Spark، فیلم هایی از پیشرفت ودرمان بیمارانیکه دراین دوره پس از درمان مسیرخودرا یافته اند را نشان داده است.

در این دوره بیمارانی که درمان شده اند ضمن ارزیابی آنان بایک اندازه گیری وبا استفاده از تست های استاندارد جهت را پیدا کردند که به سختی قابل اعتماد و تایید است . این دوره به شکلی مورد بررسی قرارگرفته  بیمارانی که بهبود دید بهتر داشته اند  پس از تکرار تست ها بازهمان نتیجه را داشته باشند.شرکت Spark به دنبال تاییدیه FDA برای ژن درمانی پس از موفقیت مرحله فازسوم مطالعاتی است.

در ژن درمانی، انتخاب پروموترهاpromoters برای بیان مقدار موردنیاز و مطلوب پروتئین در سلول هاست، که یک نکته مهم محسوب می شود. الیزابت سیمپسون ، دکترای دانشگاه بریتیش کلمبیا، کار خود را با minipromoters آغاز نمود ، که ممکن است بیان کننده ایجاد ژن های  درمان کننده در سلولها موردهدف شودالبته بدون اینکه در سلولهای دیگر اثرکند.

اغلب درمان های ژنی که در حال انجام می باشد از طریق تزریق در زیر شبکیه صورت می گیرد. در حالی که این روش درمان نزدیک به سلول های هدف قرار می گیرد، به خصوص برای یک شبکیه بیمار، آسیب پذیری بیشتری را دربر خواهد داشت.دکتر Leah Byrne ، PhD، ازدانشگاه کالیفرنیا، برکلی، در حال طراحی وتوسعه یک سیستم ارسال ژن (با استفاده از یک ویروس وابسته به آدنو یا AAV) است که می تواند به داخل شیشه ، ژل در وسط چشم تزریق شود .این  در حالی است که تزریق داخل زجاجیه ایمن تر است، البته چالش  رساندن ژن حمل شده به سلول هایست که به آن نیاز دارند.

شانون بوئی ، PhD، ازدانشگاه فلوریدا، درحال ارزیابی نحوه ارسال ژن درمانی ویروسی AAV در مدل های حیوانی بزرگتر با هدف وروش شناسایی گزینه ای است که می تواند در درمان ژن های انسانی مورد استفاده قرارگیرد.

کوررنگی نوعی بیماری شبکیه  است که بر روی سلول های مخروطی اختلال شدیدایجادمی کند و این اختلال شدید موجب محدودیت در رنگها و پاسخ ضعیف به نور می شود. ویلیام هاوسیرث ، PhD، ازدانشگاه فلوریدا، مطالعه موفقیت آمیز خود را از یک ژن درمانی در یک مدل موش از نوع این بیماری ارائه کرد.

دکترکوین گرگوری ایوانز ،  ازدانشگاه بریتیش کلمبیا، تحقیق خود را در حال حاضر در زمینه ژن درمانی در خارج از بدن نوعی مدل موش بابیماریRetinoschisis رتینوسیکسی مرتبط باX.linked را ارائه داده است . افرادیکه دچار این بیماری هستند و همچنین مدل حیوانی این نوع بیماری، بدلیل یک جهش ژنی، پروتئین RS-1 را ندارند.افراد مبتلا به بیماری و مدل حیوانی، به علت جهش ژنتیکی، پروتئین RS-1 کمبود دارند. روش درمانی شامل استخراج سلول های بنیادی مزانشیمی از بیمار و درمان سلولها را بهمراه دارد، بطوری که درمان این سلول ها  RS-1 تولید میکنند و سپس آنها را به شبکیه بیمار انتقال می دهند.

جین بنت ، MD، PhD، ازدانشگاه پنسیلوانیا، در مورد موفقیت و پیشرفت شرکت Regenex با روش ژن درمانی برای AMD مرطوب، که مانع رشد عروق خونی که باعث از دست رفتن بینایی می شود ، رامورد بحث قرار داد. بر خلاف درمان های فعلی که نیاز به تزریق منظم و مکرر داخل چشم دارند، یک تزریق درمان Regenex می تواند وعده ای برای حفظ بینایی درچندین سال را به همراه داشته باشد. این موفقیت در مدل های حیوانی، باعث شد تا  شرکت Regenex برنامه ریزی برای یک آزمایش بالینی فاز I را تدارک ببیند.

Odylia Therapeutics یک شرکت غیر انتفاعی جدید است که با سرمایه گذاری از طریق منابع مالی خود تحقیقات بالینی اولیه ای  برای نوعی بیماری نادر شبکیه متمرکز کند که یک نفر در یک میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد...

 اسکات دورمن ، مدیر اجرایی تحقیق می گوید که اولین پروژه غیر انتفاعی یک ژن درمانی برای LCA ناشی از جهش در RPGRIP1 است که در حال نهایی شدن مراحل آن در بیمارستان چشم و گوش ماساچوست است.

 ********************************

به گزارش"انجمن حمایت ازبیماران چشمی شبکیه(آرپی،لبر و اشتارگات)در ایران"دکتر تامس آلمن ، MD، مروری برعملکرد یک کارآزمایی بالینی فاز I / IIبرروی بیماری کوروئیدرمیا choroideremia در موسسه چشم Scheieدانشگاه پنسیلوانیا ارائه نموده است . این روش درمانی توسط شرکت Spark Therapeutics انجام شده است تاکنون 9 بیمار در این روش که جهت  ایمن بودن آن موردارزیابی قرارگرقته بودن درمان  شده اند. البته در اوایل این روش تاشش ماه بهبودی چشمگیری مشاهده نشده بود.

خوزه ساحل ، MD، ازدانشکده پزشکی دانشگاه پیتزبورگ و موسسه د لا Vision (پاریس)، در آزمایشات بالینی در مورد ژن درمانی  LHON  توسط شرکتGenSight در مطالعات فاز I / II بر روی21 بیمار که در پاریس صورت گرفته بود گزارش داد که دربرخی از آنهاپیشرفت هایی گزارش شده است. فاز III مطالعات در چندین سایت در اروپا و ایالات متحده درحال انجام می باشد. دکترخوزه  ساحل همچنین در مورد موفقیت ضریب هموگلوبین زنده (RdCVF) مشتق شده از سلول های استوانه ای برای جلوگیری ازکاهش بینایی در بیماران RP در مطالعات پیشین گزارش داد. او و همکارانش هم اکنون در حال انجام درمان جهت یک آزمایش بالینی هستند.

محققان در بیمارستان دانشگاه Tuebingen در آلمان جهت یک آزمایش بالینی فاز I / II برای افراد مبتلا به آکروماتوپسی یا همان کوررنگی براثر ژن(CNGA3) هستند، که یک بیماری شبکیه ارثی است که بر روی سلول های مخروطی اثر می گذارد، که موجب کاهش دید در روز و اختلال بینایی و درک جزئیات دررنگها می شوند.دکتر دومینیک فیشر ، MD، پژوهشگر اصلی این تحقیق، گزارش داد که تاکنون 9 نفر در این مطالعه درمان شده اند.درمراحل مختلف بادریافت دوز کم، متوسط و یا دوزهای بالا  در جهت مطالعه ایمنی دربیماران صورت گرفت.

یووییت یک گروه از بیماری های چشم است که سبب التهاب و تخریب بافت ها در نقاط مختلف چشم می شود. یووییت می تواند ناشی از طیف وسیعی از عوامل (عفونی یا غیر عفونی) و شدت آن باشد.

دکترپل یانگ ،از موسسه چشم کیسی ، در مورد پدیده یووییت به عنوان یک رویداد نامطلوب با درمان ژن شبکیه ، به دلیل عدم تحمل سیستم ایمنی مورد بحث قرار داد.

در حالی که اکثر درمانهای ژنی مبتنی بر AAV بدون اقدامات جدی، بطور ناخواسته انجام شده است، دکتر اتینا بانر تسچکارجان ، در بیمارستان کودکان فیلادلفیا، در مورد استراتژی های کاهش توانایی پاسخ ایمنی بالقوه به آنها را مورد بحث قرار داد. او گفت که ذرات ویروسی از AAV ها در چندین سال در شبکیه باقی می مانند. با ارائه درمان ژن مؤثرتر با استفاده از دوزهای پایین تر برای دستیابی به اثربخشی (بهبود انتقال) و احتمال واکنش ایمنی ممکن است کاهش یابد خبرداد.

بیماریهایی همانند دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن، رتینوپاتی دیابتی و یووییت می توانند سبب آسیب زدن به شبکیه و التهاب چشم شوند. دکتر کریستین ایلدفونسو ، از دانشکده پزشکی دانشگاه فلوریدا، یک ژن درمانی را مورد بررسی قرارداده که- AAV که نسخه های ژن M013 را ارائه می دهد که برای کاهش التهاب شبکیه موثر است.

ردوپسین پروتئین حساس به نور در گیرنده های فوتونی است که فوکوس بصری را آغاز می کند، فرایند بیوشیمیایی که چشم انداز را امکان پذیر می سازد. Shuliang Jao ، PhD، دانشگاه بین المللی فلوریدا، رویکرد اندازه گیری سطوح ردوپسین را در شبکیه ارائه کرد - با استفاده از توموگرافی انسجام نوری نور (OCT، تکنولوژی تصویربرداری مبتنی بر نور) - به عنوان بیومارکر برای عملکرد شبکیه و اثربخشی درمان .

آنژیوگرافی OCT می تواند ابزار تصویربرداری موثر برای اندازه گیری گردش خون در شبکیه باشد که برای ارزیابی بیماران با شرایطی مانند AMD و رتینوپاتی دیابتی مفید است. براندون لوژان ، MD، موسسه چشم کیسی (OHSU)، در مورد چگونگی به دست آوردن محققان از محدودیت ها با تکنیک - از جمله حرکت چشم و چرخش سرب - برای بهبود کیفیت و سودمندی تصاویر بحث شد.

 (HOV) یک تصویر سه بعدی از حساسیت شبکیه به نور است . تراویس اسمیت ، PhD، موسسه چشم کیس (OHSU)، در مورد چگونگی استفاده از HOV به عنوان یک اقدام حساس و دقیق برای پیشرفت بیماری شبکیه و اثر درمان در طول زمان را مورد بحث قرار دادند.

اندازه گیری تغییرات، بهبود و یا کاهش در افراد مبتلا به فقدان بینایی شدید از بیماری شبکیه چالش برانگیز است، زیرا آنها ممکن است قادر به خواندن چشم چهره و یا آنها می توانند یک نگاه پایدار را نگه دارند، که برای بسیاری از آزمون های بینایی و تصویربرداری مورد نیاز است. آرتور سیدکیهان ، دکترای دانشگاه پنسیلوانیا، در مورد چگونگی آزمایش آزمایشات محرک کامل میدان و رفلکس نورسنجی، می تواند به کمک محققان بالینی، تغییرات بینایی در بیماران مبتلا به اختلال دید چشم را کمک کند .

جنیفر لنتز ، PhD، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی دانشگاه ایالتی لوئیزیانا، تحقیقاتی را برای یک oligonucleotide antisense (AON) - قطعه ای از DNA که به عنوان نوار ژنتیکی کار می کند ارائه کرد - که یک موش را با یک جهش ژنی نجات داد که سبب ایجاد نوع 1C سندرم آرشر (USH1C) در جمعیت Acadian. در یک تحقیق موش دیگری، AON نیز عملکرد شنوایی و ویستیبولار را نجات داد.

ProQR Therapeutics، یک شرکت بیوتکنولوژی در هلند، مجوز FDA را برای راه اندازی یک آزمایش بالینی فاز I / II از درمان AON خود را برای LCA ناشی از p.Cys998X در ژن CEP290 دریافت کرده است . پیتر آدامسون ، PhD، در ProQR گفت که درمان، به نام QR-110، به خوبی بیان شده و اثرات سمی یا غیر هدف در مطالعات آزمایشگاهی نشان نداده است. این شرکت همچنین در حال توسعه AON درمان USH2A ناشی از نقص در اگزون 13 است.

فرانسیس Behar-Cohen ، MD، PhD، در بیمارستان  چشم Jules-Gonin Eye و افسر ارشد علمی Eyevensys، یک ژن درمانی جدید غیر ویروسی برای ابتلا به یوویت غیر عفونی ارائه کرد . درمان با استفاده از انتقال الکتریکی انجام می شود که در آن یک پالس الکتریکی برای باز کردن منافذ در غشای سلولی برای تحویل ژن استفاده می شود. این شرکت یک آزمایش بالینی برای درمان در اروپا را راه اندازی کرده است.

Casebia Therapeutics یک شرکت جدید در زمینه درمان CRISPR / Cas9 برای درمان بیماریهای ژنتیکی است . جیمز برنز ، دبیر کل، مدیر اجرایی Casebia، توضیح داد که این شرکت تلاش مشترکی از Bayer و CRISPR Therapeutics است و قصد دارد نخستین آزمایش بالینی خود را در سه تا پنج سال آغاز کند.

دکتر چین لیو ، مددکار، دکترا، در درمانگاه چشم و گوش ماساچوست، در حال توسعه CRISPR / Cas9 درمان برای RP غالب autosomal غلظت ناشی از جهش P23H ژن رودوپسین است . تیم تحقیقاتی در حال حاضر در تلاش برای بهبود کارایی درمان است.

جرالد کوکس ، MD، PhD، افسر ارشد پزشکی ادیتاس، در مورد CRISPR / Cas9 در حال ظهور درمان شرکت LCA 10 که ناشی از جهش در اینترن 26 ژن CEP290 بود، را مورد بحث قرار داد. این درمان با "برداشتن" جهش انجام می شود، بنابراین بیان ژن به حالت عادی باز می گردد. ادیتاس به دنبال یک آزمایش بالینی برای درمان است.

Precision BioSciences در حال توسعه نسل بعدی فن آوری ویرایش ژنوم شناخته شده به عنوان ARCUS ، پلت فرم مشتق شده از یک آنزیم ژنوم ویرایش طبیعی به نام انتونوکلئاز انتحاری است. این سیستم با شناسایی، اتصال به DNA  جهش یافته و برش آن عمل می کند.

ژن لیو ، PhD، که منجر به توسعه ژن درمانی شرکت شده است، گزارش داد که تیم او در حال حاضر در حال پیشرفت درمان RP غالب اتواسومالی ناشی از جهش P23H ژن ردپسین است .

شان برنز ، MD، مدیر پزشکی Intellia Therapeutics، در مورد استراتژی های شرکت برای توسعه CRISPR / Cas9 در شرایط مختلف مورد بحث قرار گرفت. دکتر برنز توضیح داد که این تکنولوژی را می توان برای هر دو قطع جهش ها و وارد کردن DNA جدید استفاده کرد.

این مطلب تحت نام عمومی و برچسب گذاری arvo ، سلول درمان ، ژن درمانی ، بیماری های بیماری زا به ارث برده می شود ، نشست نوآوری برای سلول های شبکیه و ژن درمانی ارائه شده است .

ترجمه شده توسط:
مـحسن سـروش