محققان ایرانی در ادامه تحقیقات خود در راستای دستیابی به روش های درمان بیماری های مختلف ازطریق سلول های بنیادی توانسته اند به موفقیت های قابل توجهی به ویژه در درمان بیماری های چشمی و قلبی پوستی و مفصلی دست یابند. به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگات در ایران" به نقل از ایرنا، سلول درمانی از روش هایی است که سال ها پیش پس از طی مراحل تحقیقاتی وارد چرخه درمان بیماری ها شده است. در این روش از سلول های بنیادی بیماران برای درمان آنها استفاده می شود.

** استفاده از سلول های بنیادی در شبکیه چشم

چشم پزشکی ایران از نظر سطح دانش و تخصص و همچنین دارابودن مراکز و تجهیزات مورد نیاز برای انجام اقدامات درمانی همتراز با سایر کشورهای پیشرفته دنیا است؛ به گونه ای در حال حاضر انواع پیوندهای چشمی و استفاده از سلول های بنیادی در رفع بیماری های سطحی قرنیه و قوز قرنیه در برخی مراکز چشم پزشکی کشور صورت می گیرد. در زمینه سلول درمانی بیماری های چشمی به گفته دکتر محمد ریاضی فوق تخصص بیماری های شبکیه چشم، استفاده از سلول های بنیادی در رفع مشکلات و بیماری های شبکیه چشم در کشور ما پیشرفت های زیادی داشته است و درحال حاضر در مرحله کارآزمایی حیوانی قرار دارد. با این حال درمان بسیاری از بیماری ها با استفاده از سلول های بنیادی در کشور در حال انجام است به گونه ای که با بهره وری از این روش درمانی نیاز بیماران به پیوند قرنیه در برخی موارد برطرف شده است.

** مدل سازی بیماری ها با استفاده از سلول های بنیادی

محققان ایرانی توانسته اند به توانایی مدل سازی بیماری ها در مقیاس آزمایشگاهی با استفاده از سلول های بنیادی القایی دست یابند. سلول های بنیادی القایی سلول های تمایز یافته ای هستند که با استفاده از القاء های ویروسی باز برنامه ریزی و به سلول های پرتوان القائی تبدیل شده اند و توانایی تمایز به انواع سلول ها را دارند. این سلول ها می توانند به عنوان منبع مناسب برای مدل سازی انواع بیماری ها در فضای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرند. در مورد برخی بیماری ها نیاز به انجام آزمایش های خاص روی بیماران است که به دلیل محدودیت های اخلاقی نمی توان این آزمایش ها را انجام داد. اما با استفاده از این روش و مدل سازی بیماری در آزمایشگاه می توان داروهای موردنظر را در مقیاس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داد و سپس در صورت دستیابی به نتایج مثبت آن را برای بیماران تجویز کرد.

** سلول درمانی بیماری های قلبی

در ایران تحقیقات گسترده ای در این زمینه صورت گرفته که در نهایت به دستیابی به روش های درمانی برای درمان بیماران مختلف منتهی شده است. یکی از این بیماری ها، بیماری های قلبی است که پزشکان ایرانی توانسته اند با استفاده از سلول درمانی تاکنون 300 بیمار را با بیش از 95 درصد موفقیت درمان کنند. نحوه استفاده از روش سلول درمانی به این صورت است که در این روش از سلول های بنیادی بیمار که از مغز استخوان لگن و یا از قلب گرفته استفاده می شود که پس از فراوری در آزمایشگاه دوباره به قلب تزریق می شود. نتایج تحقیقات نشان داده است که سلول درمانی در قلب بی خطر است.

** درمان نازایی با سلول های بنیادی

درحال حاضر در نتیجه تلاش محققان ایرانی، دیگر مشکلی به نام ناباروری در کشور ما وجود ندارد و افراد می توانند با بهره مندی از یکی از روش های نوین پزشکی صاحب فرزند شوند. یکی از این روش های نگهداری عوامل باروری و حفظ آنها در بانک هایی با عنوان بانک اسپرم، تخمک، بافت تخمدان و جنین است که با استفاده از آنها حتی مبتلایان به بیماری های صعب العلاج نیز می توانند بارور شوند. در نتیجه اقدامات صورت گرفته در حال حاضر حدود 65 درصد از زوج های نابارور می توانند با استفاده از یکی از روش های موجود صاحب فرزند شوند.

** باروری بیماران سرطانی

پژوهشگران ایرانی موفق شده اند در قالب یک طرح تحقیقاتی روشی مطمئن تر برای فریز و ذخیره سازی گامت، جنین و بافت تخمدان به طریق in vitro و in vivo به منظور حفظ توانایی باروری بیماران سرطانی ارایه دهند. دستیابی به این روش، امیدهای تازه ای را برای بیماران سرطانی به منظور فرزندآوری و حفظ نسل های بعدی خود به وجود آورده است.

** دستیابی به روش پرتوان سازی سلول های بنیادی

محققان کشور برای نخستین بار در جهان موفق به پرتوان سازی سلول های بنیادی به منظور تولید سایر سلول های مورد نیاز بدن شدند. این روش علاوه بر اینکه راه را برای دست یابی به سلول های بنیادی پرتوان هموار می کند، در شناسایی مکانیسم های سلولی نیز به محققان کمک می کند. در گذشته از 100 تا 500 جنین استفاده می شد تا شاید یکی از آنها بتواند رده سلولی پرتوان شود اما با استفاده از روش جدید می توان از هر یک جنین یا از هر بلاستومری که از جنین گرفته می شود، یک رده سلولی پرتوان به دست آورد.

** سلول درمانی بیماری های پوستی

محققان ایرانی از حدود پنج سال پیش تحقیقات در زمینه کاربرد سلول های بنیادی برای رفع بیماری های ژنتیکی یا اکتسابی پوستی را آغاز کرده اند و اکنون پس از سال ها تحقیقات در این زمینه، توانسته اند به روش هایی برای درمان بیماری لک و پیس (ویتیلیگو)، بیماری ژنتیکی EB، پسوریازیس، اسکلرودرمی یا مواردی همچون چین و چروک، اسکار آکنه، بخیه و سوختگی ها دست یابند. در ادامه تحقیقات در حوزه بیماری های پوستی همچنین چندین طرح تحقیقاتی برای درمان بیماری های EB، پسوریازیس، اسکلرودرمی و سوختگی های حاد با استفاده از سلول های بنیادی در دست انجام است.

** تولید سرم انسانی غضروف ساز زانو

محققان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان موفق به تولید سرم انسانی غضروف ساز برای زانوها شده اند که به گفته دکتر ناصر اقدمی رییس این مرکز، کیفیت آن در مقایسه با نوع خارجی دارو بالاتر و ایمن تر است. در سال های اخیر به دلیل اعمال تحریم های غیرانسانی علیه ایران این دارو وارد کشور نمی شد؛ از این رو محققان کشور برای رفع این مشکل و تهیه ماده ای جایگزین تحقیقات وسیعی را آغاز کردند که در نتیجه آن سرمی حاوی فاکتورهای رشد از خون بیمار تهیه شد. مهمترین ویژگی این ماده این است که از خون بیمار تهیه و به بیمار تزریق می شود؛ بنابراین نه تنها وابستگی کشور ما را به کشورهای دیگر برطرف می کند بلکه حساسیت در فرد ایجاد نخواهد کرد، سلول ها نیز سرطانی نخواهند شد و نگرانی در مورد احتمال آلودگی آنها نیز وجود ندارد.

** شبیه سازی حیوانات

یکی دیگر از اقدامات پژوهشگران حوزه سلول های بنیادی، شبیه سازی حیوانات با اهداف دارویی و غذایی است که تاکنون توانسته اند در این زمینه به موفقیت هی قابل توجهی دست یابند. به عنوان نمونه تلاش شده است بز -سانن - راکه یکی از نژادهایی است که به میزان زیادی شیردهی دارد و دارای بهای پایین تری نسبت به نمونه های دیگر است با روش های شبیه سازی و لقاح خارج از رحمی در زمان کمتر تولید کرد و در اختیار صنعت دامپروری قرار داد. در نتیجه این تلاش ها، اکنون گله ای شامل حدود 60 راس از این حیوان تولید شده است. همچنین تولید فاکتور 9 به عنوان یکی از عناصر تولید داروهای مورد نیاز بیماران از دیگر دستاوردهای پزشکی این حوزه به شمار می رود.